Studia judaistyczne:

Historia i kultura żydów

Judaistyka nie jest jednolitą dyscypliną naukową. Studiując judaistykę będziesz miał do czynienia z różnymi dziedzinami zajmującymi się Żydami, żydowską przeszłością i teraźniejszością. Będziemy rozważali, w co wierzą Żydzi i jak ta wiara przejawia się w życiu codziennym. Przyjrzymy się zróżnicowanej, tętniącej życiem diasporze i fenomenowi powstania Państwa Izrael. Będziemy analizować różne teksty, od traktatów religijnych do powieści i gazet codziennych. Zetkniemy się zarówno z tradycyjną żydowską kulturą ludową, jak i ze współczesnym filmem izraelskim. Podczas wyjazdów terenowych będziemy oglądać dawne miasteczka żydowskie, stare synagogi i cmentarze, pałace fabrykantów. Interesować nas będzie nie tylko wewnętrzne życie społeczności żydowskiej, ale też różne relacje Żydów z nieżydowskim otoczeniem. Studia judaistyczne są rzeczywiście dla ludzi o bardzo różnorodnych zainteresowaniach!

Ponadto, studia judaistyczne są bardzo międzynarodową dziedziną. Na wszystkich większych uniwersytetach na świecie wykładane są przedmioty, związane z historią i kulturą Żydów. Nasi studenci mogą się o tym przekonać studiując na innych uczelniach europejskich w ramach programu Erasmus, a także uczestnicząc w wielu międzynarodowych programach, szkołach letnich czy kursach językowych.

Program studiów jest tak skonstruowany, że studenci otrzymują podstawową wiedzę o Żydach w różnych epokach, którą uzupełniają przedmiotami dodatkowymi, wybieranymi odpowiednio do indywidualnych zainteresowań. Szczególnie cenną umiejętnością, którą nabywają nasi studenci jest znajomość języków żydowskich: współczesnego hebrajskiego i jidysz. Nasi studenci kończą studia wyposażeni w szeroką i – co najważniejsze – systematyczną wiedzę o Żydach i judaizmie. Taki poziom profesjonalizmu umożliwia podjęcie pracy w różnych instytucjach, takich jak muzea, wydawnictwa, archiwa, szkoły i organizacje społeczne.Sprzyjające warunki dla studiów judaistycznych stwarza także ich lokalizacja w Warszawie, gdzie działa wiele instytucji badających i popularyzujących wiedzę o historii i kulturze żydowskiej, takich jak Żydowski Instytut Historyczny, Centrum Kultury Jidysz, a przede wszystkim niedawno otwarte Muzeum Historii Żydów Polskich. Daje to studentom możliwość odbywania praktyk, staży, wolontariatu oraz uczestniczenia w różnych programach czy kursach.

Wszystkie zajęcia prowadzone na Uniwersytecie opisywane są szczegółowo w tzw. sylabusach. Podają one zakres tematów, zestaw lektur, zasady zaliczania przedmiotu itp. Sylabusy umieszczane są w systemie USOS, a zawarte w nich informacje pomagają studentom przy podejmowaniu decyzji o wyborze zajęć. Nie będąc studentem można również obejrzeć sylabusy!

Zajęcia o tematyce żydowskiej objęte programem studiów licencjackich można podzielić na kilka grup.

1. Zajęcia wstępne na pierwszym roku studiów:

Wprowadzenie do studiów żydowskich dostarcza podstawowych informacji o głównych nurtach i ośrodkach badań żydowskich i uczy posługiwania się dostępnymi pomocami naukowymi (bibliografie, słowniki, bazy danych itp.).

Wprowadzenie do judaizmu poświęcone jest podstawowym zagadnieniom religii i kultury żydowskiej, najważniejszym tekstom religijnym, świętom i obyczajom, różnym nurtom historycznego i współczesnego judaizmu.

2. Zajęcia z kolejnych epok dziejów Żydów, począwszy od czasów starożytnych do współczesności. Składają się na nie wykłady i ćwiczenia. Wykłady prezentują najnowszy stan badań i są szczególnie ważne dla tych dziedzin, gdzie nie ma prac syntetycznych czy podręczników. Ćwiczenia natomiast polegają na wspólnej lekturze i interpretacji tekstów z epoki (oryginalnych lub tłumaczonych). Taka dyskusja nad tekstami odbywa się niewielkich, najwyżej kilkunastoosobowych grupach. Począwszy od okresu średniowiecza zajęcia koncentrują się na dziejach Żydów polskich, ukazując jednak zachodzące zjawiska i procesy na szerszym tle diaspory europejskiej czy światowej.

Są to:

1 rok, semestr zimowy: Żydzi w starożytności

2 rok, semestr zimowy: Żydzi w średniowieczu i nowożytności

2 rok, semestr letni: Żydzi pod zaborami

3 rok, semestr zimowy: Żydzi w okresie międzywojennym

3 rok, semestr zimowy: Zagłada

3 rok, semestr letni: Historia Państwa Izrael

3 rok, semestr letni: Diaspora żydowska po II wojnie światowej

3. Języki żydowskie. W trakcje studiów licencjackich studenci uczą się języków żydowskich: hebrajskiego współczesnego i jidysz. Obowiązkowa jest nauka jednego z nich (w wymiarze 240 godzin w ciągu 2 lat studiów), jednak olbrzymia większość studentów uczy się obydwu. Elastyczność programu studiów umożliwia dostosowanie wymiaru i poziomu nauki języków żydowskich do indywidualnych potrzeb i zainteresowań studentów.

4. Literatura żydowska. Zajęcia z tej grupy mają przeważnie formę konwersatorium i poświęcone są różnym gatunkom literatury żydowskiej. Wszystkie one opierają się na lekturze i dyskusji nad tekstami.

Są to:

Biblia: teksty i ich historia

Religijna literatura żydowska

Literatura jidysz – tradycja, nowoczesność, awangarda

5. Praktyki terenowe (objazdy naukowe)

Praktyki terenowe czyli objazdy naukowe to zwiedzanie żydowskich zabytków kultury materialnej w wybranym regionie. Często objazdy dają możliwość odkrycia zabytków mało znanych, położonych w mało uczęszczanych rejonach, z dala od szlaków turystycznych.

Na drugim roku studiów studenci mają objazd pięciodniowy. Jego celem jest nauczenie się „odczytywania” krajobrazu, interpretowania zabytków architektury i symboliki przedstawień ikonograficznych. W czasie objazdu uczymy się dostrzegać zmiany krajobrazu dokonane przez człowieka (drogi, obwarowania, kształtowanie zieleni), rozpoznawać style architektoniczne i zdobnicze, stosowane odwołania i symbole. Na trasie objazdu znajdują się oczywiście synagogi i cmentarze żydowskie, ale także zwracamy uwagę na miejsce skupisk żydowskich w nieżydowskim otoczeniu (mieście, majątku magnackim czy szlacheckim). Aby lepiej zrozumieć wielokulturowość ośrodków, w których zamieszkiwali Żydzi, zwiedzamy także kościoły, cerkwie, meczety, dwory, pałace itp.

Na trzecim roku studiów objazd trwa cztery dni i jego zamierzaniem ma być pokazanie na podstawie zabytków kultury materialnej zjawisk i procesów istotnych dla XIX i XX wieku. Może to być wyprawa szlakiem chasydzkim, zwiedzanie „nowoczesnej” Łodzi czy miejsc pamięci związanych z Zagładą.

6. Praca roczna

Na drugim roku studiów studenci przygotowują pracę pisemną pod kierunkiem opiekuna naukowego. Praca musi być efektem samodzielnej analizy tekstu (historycznego, literackiego itp.) i ma mieć charakter badawczy. Pisanie pracy rocznej uczy zebrania, porządkowania i analizowania materiału, a następnie planowania, komponowania i pisania pracy naukowej. Przygotowują do tego zajęcia „Wstęp do pisania prac uniwersyteckich”, prowadzone na pierwszym roku studiów.

7. Seminarium licencjackie

Na trzecim roku studiów studenci uczęszczają na seminarium licencjackie. Celem seminarium jest między innymi wskazanie różnych kierunków badań, które można podjąć przygotowując pracę.

8. Zajęcia fakultatywne

W ciągu całych studiów studenci mogą korzystać z bogatej oferty zajęć fakultatywnych. Każdego roku oferowanych jest kilkanaście zajęć o bardzo różnorodnej tematyce, przede wszystkim dotyczących kultury żydowskiej (literatura, sztuka, film itp.). Wśród nich dużym zainteresowaniem cieszą się zajęcia dotyczące współczesnego Izraela, prowadzone przez Izraelczyków w ramach współpracy z The Israel Institute w Tel Awiwie.

Oprócz powyższych zajęć judaistycznych program studiów obejmuje również przedmioty obowiązkowe dla wszystkich studentów Uniwersytetu. Jest to język nowożytny (wybierany przez studenta) oraz przedmioty humanistyczne (w ostatnich latach można było wybrać filozofię lub socjologię dedykowane specjalnie studentom judaistyki, a także inne przedmioty z oferty Instytutu Historycznego).

Jeśli chcesz zobaczyć szczegółowy plan studiów oraz konkretne zajęcia oferowane w każdym semestrze, to zajrzyj do zakładki dla studentów studiów licencjackich.

Podstawą kwalifikacji są oceny z egzaminu maturalnego. Kandydat otrzymuje punkty za obowiązkowe przedmioty maturalne (j. polski, matematyka, język obcy) oraz dowolny przedmiot, inny niż obowiązkowe przedmioty maturalne, na dowolnym poziomie (podstawowy lub rozszerzony).

Laureaci i finaliści konkursu „Historia i kultura Żydów polskich” otrzymują maksymalną liczbę punktów.

Limit miejsc: 35

Kliknij po więcej informacji:

Wszystkie zajęcia prowadzone na Uniwersytecie opisywane są szczegółowo w tzw. sylabusach. Podają one zakres tematów, zestaw lektur, zasady zaliczania przedmiotu itp. Sylabusy umieszczane są w systemie USOS, a zawarte w nich informacje pomagają studentom przy podejmowaniu decyzji o wyborze zajęć. Nie będąc studentem można również obejrzeć sylabusy!

Zajęcia objęte programem studiów magisterskich można podzielić na kilka grup.

1. Seminarium magisterskie

W trakcie studiów magisterskich studenci uczęszczają na seminaria, z których wybierają jedno, na którym przygotowują pracę seminaryjną (na pierwszym roku) oraz magisterską (na drugim roku). Oferowane są seminaria dotyczące historii Żydów, literatury żydowskiej oraz żydowskiej religii i duchowości. Studenci mogą również wybierać z bogatej oferty seminariów w Instytucie Historycznym.

2. Zajęcia okołoseminaryjne:

Zajęcia źródłoznawcze dostarczają podstawowych informacji o źródłach ważnych dla danego okresu dziejów Żydów bądź obszarów żydowskiej kultury i duchowości. W trakcie zajęć studenci uzyskują podstawową wiedzę na temat istniejących źródeł rękopiśmiennych, wydawnictw źródłowych oraz dostępnych pomocy naukowych, które mogą wykorzystywać przy pisaniu pracy seminaryjnej i magisterskiej.

Przedmioty uzupełniające seminarium magisterskie

Studenci dobierają te zajęcia w zależności od tematyki seminarium i pisanej pracy. Mogą to być zajęcia z nauk pomocniczych (np. paleografia czy neografia), zajęcia językowe (np. łacina lub języki żydowskie), a także różnego rodzaju zajęcia metodologiczne.

3. Translatorium języka żydowskiego.

Translatoria na studiach magisterskich są bardziej zaawansowaną formą nauki języka, podczas których studenci uczą się pracy z tekstem. Oferowane jest translatorium współczesnego języka hebrajskiego, hebrajskiego biblijnego oraz jidysz. Elastyczność programu studiów umożliwia dostosowanie wymiaru nauki języków żydowskich do indywidualnych potrzeb i zainteresowań studentów. Osoby, które nie uczyły się wcześniej żadnego języka żydowskiego mogą wybrać lektorat współczesnego hebrajskiego lub jidysz albo translatoruim języka nowożytnego oferowane w Instytucie Historycznym.

4. Węzłowe problemy historii i kultury żydowskiej

Grupa ta obejmuje zajęcia interdyscyplinarne, dotyczące najważniejszych zagadnień i dyskusji związanych z tematyką żydowską. Omawiane zagadnienia traktowane są w szerszej perspektywie czasowej i geograficznej. Takimi przykładowymi tematami może być: antysemityzm, tożsamość żydowska, wielojęzyczność Żydów, Zagłada i pamięć, asymilacja, relacje żydowsko-chrześcijańskie.

5. Warsztaty zawodowe

Na drugim roku studiów magisterskich studenci biorą udział w warsztatach zawodowych – zajęciach, które pokazują praktyczne wykorzystanie wiedzy z zakresu judaistyki. Dotyczy to takich dziedzin jak archiwistyka, muzealnictwo, edytorstwo tekstów w językach żydowskich oraz upowszechnianie i popularyzacja wiedzy z zakresu historii i kultury żydowskiej. W trakcie zajęć odwiedzane są archiwa, muzea, placówki kultury, co umożliwia studentom zaznajomienie się z funkcjonowaniem tych instytucji i nawiązanie z nimi kontaktów.

Limit miejsc: 16

Rekrutacja przeprowadzana będzie na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej, dotyczącej czterech lektur z podanej listy. Kandydaci oceniani będą w skali od 0 do 100 punktów, przy czym warunkiem przyjęcia będzie uzyskanie co najmniej 30 punktów. Pierwsza tura rozmów przeprowadzana będzie w lipcu, w przypadku niewypełnienia limitu miejsc odbędzie się druga tura we wrześniu.

Rozmowa nie jest egzaminem z dat i faktów, ma sprawdzić umiejętność ogólnego zrozumienia tekstu i wskazania najważniejszych myśli autora/autorki.

Przy lekturze prosimy zwrócić uwagę na:

• źródła na których opierają się autorzy w swoich badaniach
• formułowane tezy i sposób ich dowodzenia
• używane terminy i pojęcia
• wnioski

Dla kandydatów, którzy nie ukończyli licencjackich studiów judaistycznych, przewidziane są obowiązkowe zajęcia uzupełniające z programu studiów judaistycznych: wprowadzenie do studiów żydowskich (30h) oraz wykład (30h), ćwiczenia (30h) i egzamin z epoki, w której student postanowił się specjalizować.